Χωρίς αρνητικές αξιολογήσεις από την ΑΔΙΠ τα ελληνικά πανεπιστήμια
Χωρίς αρνητικές αξιολογήσεις για κανένα πανεπιστήμιο της χώρας, αλλά περισσότερο για την Πολιτεία και την εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Παιδείας που θέτει περιορισμούς στην διοίκηση των ΑΕΙ και περιορίζει την αυτονομία τους, κατατίθεται σύντομα στην Βουλή η έκθεση της ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της ποιότητας στην ανώτατη εκπαίδευση) για την αξιολόγηση των ανώτατων Ιδρυμάτων στη χώρα.
Στα αρνητικά ευρήματα της έκθεσης περιλαμβάνονται συγκεκριμένα σοβαρά ζητήματα δυσλειτουργιών που αφορούν στις σχέσεις των ΑΕΙ με το υπουργείο Παιδείας τα οποία, κατά την γνώμη των εμπειρογνωμόνων της ΑΔΙΠ, περιορίζουν την αυτονομία των Ιδρυμάτων. Πρόκειται για την πρώτη ολοκληρωμένη έκθεση που αφορά την αξιολόγηση όλων των ανωτάτων Ιδρυμάτων στη χώρα που συνέταξαν οι εξωτερικοί αξιολογητές της ΑΔΙΠ μετά από επισκέψεις που έκαναν σε όλα τα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας, κατά το διάστημα Οκτώβριος 2015 - Ιούλιος 2016.
Πάντως, κύριο μήνυμα των αξιολογήσεων αυτών είναι η στρατηγική ανάγκη που υπάρχει για τα ελληνικά ΑΕΙ να δώσουν προτεραιότητα στους μηχανισμούς διεθνοποίησης και εξωστρέφειας τους. Οι αξιολογητές της ΑΔΙΠ επισημαίνουν ιδιαίτερα το επίπεδο του επιστημονικού προσωπικού των Πανεπιστημίων την «ποιότητα και ποσότητα του παραγόμενου ερευνητικού έργου και τις ερευνητικές συνεργασίες».
Όπως προκύπτει απο τα συμπεράσματα της έκθεσης σχετικά με τα 36 Πανεπιστήμια και ΤΕΙ που αξιολογήθηκαν:
- Το 27,8% αξιολογήθηκε ως «άξιο θετικής μνείας»,
- Το 61,1% έλαβε «θετική αξιολόγηση»,
- Το 11,1% «μερικώς θετική»,
- Δεν υπήρξε αρνητική αξιολόγηση για κανένα ΑΕΙ.
Ειδικότερα και σύμφωνα με τη έκθεση της ΑΔΙΠ Από την ανάλυση των ευρημάτων «διαφαίνονται περιθώρια βελτίωσης στις σχέσεις των φοιτητών με τα μέλη ΔΕΠ, στη συμμετοχή των φοιτητών στις διαδικασίες αξιολόγησης καθώς και στην κατάρτιση στρατηγικών πλάνων».
Αναφορικά με τα προγράμματα σπουδών, η εκτίμηση των γενικών χαρακτηριστικών των Προπτυχιακών Προγραμμάτων Σπουδών κρίνεται συνολικά θετική.
Οι εξωτερικοί αξιολογητές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών είναι διασυνδεδεμένα με την οικονομία και τη σύγχρονη αγορά εργασίας, ενώ σημαντικό μέρος των συστάσεων από προηγούμενες εξωτερικές αξιολογήσεις (των Τμημάτων) έχουν ήδη εφαρμοστεί, μέσω κάποιων περιορισμένων αλλαγών στα Προγράμματα Σπουδών.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις και με δεδομένο ότι σε συζήτηση έχει μπει πλέον ένα νέο νομοσχέδιο για τις μεταπτυχιακές σπουδές, αναφέρεται ότι «τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων. Ορισμένα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών χαρακτηρίζονται καινοτόμα και προσαρμοσμένα στις νέες τεχνολογίες». Με δεδομένο ότι η ζήτηση υπερκαλύπτει την προσφορά, η εκτίμηση των αξιολογητών είναι ότι ενώ προσφέρονται ορισμένα καλά σχεδιασμένα προγράμματα με υψηλά κριτήρια, ωστόσο υπάρχουν και άλλα, με προοπτικές βελτίωσης.
Πάντως, τα κοινά εμπόδια στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών (Α', Β' και Γ' κύκλος σπουδών αντίστοιχα) εντοπίζονται στις περικοπές της χρηματοδότησης, καθώς και στην έλλειψη διδακτικού και διοικητικού προσωπικού. Στο πλαίσιο της ανάγκης μιας ευρύτερης και βαθύτερης αναμόρφωσης των Προγραμμάτων Σπουδών, αδυναμίες παρατηρήθηκαν, επίσης, στην εφαρμογή των συστάσεων της εξωτερικής αξιολόγησης (των Τμημάτων).
Οικονομικά των ΑΕΙ
Σύμφωνα με την έκθεση της ΑΔΙΠ, στις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης των ΑΕΙ, συνεισέφεραν καθοριστικά τα ερευνητικά κονδύλια των Ιδρυμάτων μέσω των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας. Στο πλαίσιο αυτό οι σχέσεις των Ιδρυμάτων με οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς κρίνονται ικανοποιητικές.
Συστήνεται η ενίσχυση των κινήτρων για τη δημιουργία κουλτούρας ποιότητας και η ταχύτερη προώθηση των τεκμηρίων αξιολόγησης στην ΕΕΑ, με χρήση περιλήψεων της εσωτερικής έκθεσης. Μεγαλύτερη προσπάθεια θα πρέπει να καταβληθεί για έναν σαφή προσδιορισμό της αποστολής των Ιδρυμάτων και για την αξιοποίηση των ευκαιριών μέσω της αξιολόγησης.
Συστήνεται η ενίσχυση της κινητικότητας και της διεθνοποίησης, ενώ προτείνεται η στρατηγική ενίσχυσης της αριστείας και των ερευνητών. Επιπλέον, προτείνεται η έναρξη Προγράμματα Σπουδών (ΠΣ) και η λειτουργία υπηρεσιών στην αγγλική γλώσσα. Σημαντική θεωρείται και η καλύτερη μέριμνα στον περιβαλλοντικό και ενεργειακό σχεδιασμό. Έντονη παρουσιάζεται η ανάγκη συμβουλευτικής υποστήριξης των φοιτητών και του προσωπικού. Η στρατηγική για τη φοιτητική πρόνοια οφείλει να εστιαστεί στη μέγιστη δυνατή κάλυψη αναγκών στέγασης.
Ως προς τα Προγράμματα Σπουδών , συστήνεται η θεσμοθέτηση μεγαλύτερης οργανωτικής αυτονομίας τους στο πλαίσιο των Ιδρυμάτων και ο εξορθολογισμός τους. Παράλληλα, θα πρέπει να καθιερωθεί η μεγαλύτερη συμμετοχή των φοιτητών στις διαδικασίες ΔΠ. Τα Προγράμματα Σπουδών πρέπει να προσαρμοστούν βάσει των μαθησιακών αποτελεσμάτων, ώστε να είναι συμβατά με τα ευρωπαϊκά πρότυπα (ESG) και τους όρους της Α.ΔΙ.Π. στη διαδικασία πιστοποίησης. Επιπλέον, απαιτείται η συνεχής αξιολόγηση της προόδου όλων των υποψηφίων διδακτόρων καθώς και η παρότρυνσή τους να συμμετέχουν σε συνέδρια.
Ακόμη προτείνεται από την ΑΔΙΠ η διαμόρφωση ενός συστήματος μέτρησης της απόδοσης (Key Performance Indicator KPI's), στόχων και χρονοδιαγραμμάτων και η διερεύνηση περαιτέρω πηγών χρηματοδότησης.
Συστήνεται η ενίσχυση της εκπροσώπησης των φοιτητών, όπως ορίζει το νομικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη Διασφάλιση Ποιότητας καθώς και η επαύξηση της συνεργασίας των ΟΜΕΑ και ΜΟΔΙΠ. Η τελευταία οφείλει να εκφράσει μια σαφή πολιτική ΔΠ, η οποία να περικλείει όλους τους στρατηγικούς στόχους. Οι διαδικασίες της ΔΠ πρέπει να καθορίζουν τη λεπτομερή περιγραφή της μεθόδου και, ειδικότερα, λειτουργίες ανατροφοδότησης.
Η έκθεση ορίζει ότι η διοίκηση οφείλει να χρησιμοποιεί δείκτες μέτρησης των επιδόσεων και επιτευγμάτων. Προτείνεται να αναληφθούν επιπρόσθετες δράσεις στην κατεύθυνση βελτίωσης της καθημερινής λειτουργίας ενός Προγράμματος Σπουδών (όπως projects, practical training, internships κ.λπ.). Στις συστάσεις των αξιολογητών αναφέρεται η περαιτέρω εφαρμογή του συστήματος ECTS και η ανάπτυξη πιο μοντέρνων διδακτικών μεθόδων με σκοπό τη φοιτητοκεντρική μάθηση, μέσω των νέων τεχνολογιών (π.χ. e-class). Σημαντικό είναι να προσδοθούν κίνητρα στους φοιτητές για παρακολούθηση των μαθημάτων, καθώς και συμμετοχή τους στις διαδικασίες ΔΠ. Σχετικά με τη ΔΠ στο διδακτικό προσωπικό, συστήνεται ενίσχυση της συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης των μελών ΔΕΠ (π.χ. peer review, peer evaluation & peer obser-vation). Επίσης, επιβάλλεται η αναβάθμιση των μαθησιακών πόρων, των πληροφοριακών συστημάτων και της παρουσίας των Ιδρυμάτων στον κυβερνοχώρο.
Ζητείται τέλος η τυποποίηση των συστημάτων αξιολόγησης και κινήτρων του προσωπικού καθώς και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Τέλος, προτείνεται να προβλεφθεί μεγαλύτερη φροντίδα στα ΑΜΕΑ και η έναρξη ενός συστήματος συντονισμού και ενημέρωσης, μέσα από τον επανασχεδιασμό της δομής των υπηρεσιών των Ιδρυμάτων.
Λεπτομέρειες μπορούν να βρουν οι ενδιαφερόμενοι στην ιστοσελίδα της ΑΔΙΠ (http://www.hqaa.gr/gr/insteval-reports.php )
